Van de bestuurstafel

Langzamerhand keert de Vereniging terug naar het oude "normaal". Op 22 maart j.l. bijvoorbeeld vond als vanouds weer een lezing weer plaats in de zaal van het Regionaal Archief (RAR). In de maanden daarvoor werden twee digitale lezingen gehouden. Op de site van onze vereniging zijn deze lezingen terug te zien. De reacties waren nogal wisselend. Toch wil het bestuur, de programma commissie en de werkgroep Beeld & Geluid wel op deze manier verder gaan, dat wil zeggen een fysieke lezing in het RAR en - als de spreker geen bezwaar heeft - een digitaal verslag van die lezing op de site.

De Programma Commissie is bezig met het uitwerken van het lezingenprogramma voor het komende seizoen en het organiseren van de grote excursie in juni a.s. U leest er meer over verderop in deze Nieuwsbrief.

Ook de werkgroep Tielse Open Monumenten Dag is weer bijeen geweest om na te denken over het programma op zondagmiddag 11 september a.s., ditmaal (hopelijk) zonder Corana-beperkende maatregelen, waardoor meer monumenten bezocht kunnen worden dan in afgelopen jaren. Dit zal dan wel meer inzet vragen van vrijwilligers.
Dit jaar valt Open Monumentendag samen met Appeltjesdag van de Stichting 4-Stromenland. Er zijn die dag een groot aantal activiteiten in Tiel. U hoort hier nog meer van.

Inmiddels verscheen het eerste nummer van De Nieuwe Kroniek van 2022. Dit is nu de vierde maal dat ons tijdschrift verschijnt in de nieuwe vormgeving. Van diverse kanten heeft het bestuur complimenten gekregen over de facelift en de inhoud van ons tijdschrift. De complimenten gaan uiteraard naar de redactie en naar de vormgever (Emjee uit Varik).

Archeologiewerkgroep BATO

BATO (Beoefenaars Archeologie Tiel en Omstreken, de archeologische werkgroep van onze Vereniging) doet oudheidkundig onderzoek. Elke woensdagavond komen zij bijeen in het kantoor/ werkruimte aan de Buitenbulkweg. Daar worden vondsten onderzocht, beschreven, gefotografeerd en verwerkt in PAN (Portable Antiquities of the Netherlands).
Met een zekere regelmaat doet men interessante vondsten. In 1987 vond men bij de aanleg van sportpark Rauwenhof een in zeer goede staat gebleven Romeinse kruikamfoor uit de periode 200-400 na Chr., die nu deel uitmaakt van de collectie van het Flipje- en Streekmuseum Tiel.

Momenteel is de amfoor te bewonderen in de etalage van het leegstaande winkelpand aan de Waterstraat 71 in Tiel. Boven de amfoor prijkt een artistieke foto gemaakt door Raphaël Drent: een nimf die de amfoor draagt juist nadat die (schijnbaar) uit de Betuwse klei tevoorschijn is gekomen.
Van verschillende leegstaande winkelpanden in Tiel is momenteel de etalage opgesierd met het doel het karakter van de binnenstad te verlevendigen.

Programmacommissie - programma 2022-2023

De programmacommissie is blij om voor het komende seizoen weer een volwaardig programma met lezingen, excursies, maaltijd en nieuwjaarsreceptie te kunnen presenteren.

Het huidige seizoen is nog niet afgelopen, er staan nog drie activiteiten gepland, waarvoor u langs de gebruikelijke wijze wordt uitgenodigd.

• Op 19 mei houdt Emile Smit een lezing over de Slag bij Arnhem, maar dan vanuit Duits perspectief.
• In de afgelopen jaren heeft de vereniging qua ledental een mooie groei doorgemaakt. Voor de nieuwe leden die er in 2020 t/m 2022 zijn bijgekomen, worden twee bijeenkomsten georganiseerd. Een lezing en een wandeltocht door Tiel. De "nieuwe" leden zijn daar inmiddels persoonlijk voor uitgenodigd.
• Zoals gebruikelijk sluiten we het seizoen af met een excursie op zaterdag 4 juni. Deze keer naar het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek en het Stadsmuseum van Huissen.

Het thema voor het seizoen 2022-2023 is Ruzie met de buren.

In een zevental lezingen belichten wij de grote en kleine oorlogen die er geweest zijn met onze Europese buren. Uiteraard wordt, zover mogelijk, de Tielse geschiedenis hierbij betrokken.
Om in de sfeer te blijven gaat de kleine excursie aan het begin van het seizoen naar Buren!

We zijn nog in gesprek met mensen die de lezingen gaan verzorgen, maar we hopen zo spoedig mogelijk het definitieve programma te kunnen presenteren.

Namens de programma commissie
Henk van der Linden

YOUTUBE-kanaal Oudheidkamer

Momenteel wordt door Jan Bouwhuis en de werkgroep Beeld & Geluid gewerkt aan een nieuw YouTube-kanaal voor de Oudheidkamer Tiel. We hopen u daarover binnenkort meer in detail te kunnen informeren, maar u kunt alvast een kijkje nemen op het nieuwe YouTubekanaal. U vindt daar ruim 40 video's die in de afgelopen tien jaar werden gemaakt.
Op het kanaal ziet u een abonneerknop. Als u zich hiermee aanmeldt, krijgt u steeds een melding als er een nieuwe video is gepubliceerd.

Expositie Alles Kwijt over verwoesting en wederopbouw van Tiel

In een leegstaand winkelpand aan de Santwijcksepoort 7 in Tiel vindt van 4 mei t/m 31 juli een bijzondere expositie plaats. Deze gaat uit van het Flipje- en Streekmuseum Tiel en wordt financieel en inhoudelijk gesteund door onze Vereniging Oudheidkamer.

De expositie bestaat uit drie onderdelen:

• De oorlogshandelingen in de westelijke Betuwe en de verwoesting van Tiel. In dit deel wordt gebruik gemaakt van een serie beelden met beschrijving die in 2019 werd vervaardigd door de Stichting Betuws Oorlogsverleden. Voor de beelden van de verwoesting van Tiel mocht gebruik worden gemaakt van foto's die al eerder door de Oranjevereniging werden vervaardigd. Met nog wat extra beelden en voorwerpen wordt getoond, hoe Tiel deze gruwelijke tijd doormaakte.
• De bevrijding van Europa. Hiervoor is een deel gebruikt van de tentoonstelling Routes of Liberation, die de oorlogsgebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog laat zien. De expositie was door heel Europa, van Caen in Frankrijk tot Gdansk in Polen te zien. Het gaat hierbij om heel veel persoonlijke verhalen en indrukken.
• De wederopbouw van Tiel. Vanaf de terugkeer van de bevolking in mei-juni 1945 wordt in beeld gebracht, hoe groot de veerkracht van de mensen was. Van het puinruimen tot het volledige herstel zijn er heel bijzondere foto's. Bovendien is ook te zien, dat de wederopbouw soms mooie dingen in het stadsbeeld bracht. Daarbij worden ook allerlei voorwerpen en afbeeldingen getoond die laten zien, hoe het leven was in de jaren '50 en '60.

De Vereniging Oudheidkamer heeft een brochure van liefst 48 pagina's in kleurendruk laten maken om iets vast te houden van het vele dat wordt getoond. Die brochure kost slechts € 2,-. Voor dezelfde prijs kan men ook een brochure van de Liberation Route kopen.

Een bezoek aan de expositie is gratis!

Vrijwilligers gezocht voor toezicht
De expositie aan de Santwijcksepoort is elke middag (behalve op maandag) van 12.00-17.00 u. geopend. Daarvoor worden vrijwilligers van het museum ingezet. Het zou echter fijn zijn, als ook leden van de Oudheidkamer hierbij willen helpen. Mocht u dit willen, dan kunt u zich melden bij Jurriaan de Mol, waarnemend directeur van het museum (JdMol@museumtiel.nl).

Lezingen van Bibliotheek Rivierenland

Op woensdag 18 mei om 20 uur vindt in de bibliotheek een lezing plaats door Ferry Zandvliet. Dit in het kader van de Gelderse Vrijheidsdagen waar de bibliotheek aan meedoet. Ferry kondigt zijn lezing aan als "Vrijheidscollege".
Ferry is een overlevende van de terroristische aanslag in 2015 in Parijs op de Bataclan, op de avond waarop op meerdere plekken in Parijs vele doden vielen. Hij heeft over zijn ervaringen een boek geschreven en komt vertellen over hoe deze gebeurtenis zijn leven ingrijpend heeft veranderd. Daarbij legt hij een link met zijn grootvader, die in de Tweede Wereldoorlog in een Jappenkamp zat.
Het college is zowel fysiek als online te volgen. Deelname is kosteloos.
Verdere informatie en een aanmeldingsformulier vindt u op deze pagina van de website van Bibliotheek Rivierenland.

Op maandag 23 mei vindt een boekpresentatie plaats door Bram Latumahina van zijn nieuwste boek Hati Sakit, De pijn van de Molukker. Ook deze boekpresentatie kan zonder kosten worden bijgewoond.
Verdere informatie en een aanmeldingsformulier vindt u eveneens op de website van Bibliotheek Rivierenland.

Het Tielse Carillon

Onze Vereniging draagt het Carillon van Tiel een warm hart toe. Wij startten in 2019 een handtekeningenactie om het carillon voor Tiel te behouden, omdat het vanwege bezuinigingen verloren dreigde te gaan. Gelukkig is dat niet doorgegaan. Het aantal uren dat de beiaardier in Tiel werkzaam is werd door de gemeente teruggebracht. Dankzij de inzet van de Stichting Carillon Tiel kon het oude speelprogramma gehandhaafd blijven.
Informatie over het carillon en de bespelingen (onder andere op Bevrijdingsdag 5 mei en op zaterdag 7 mei) vindt u op de website carillontiel.nl.

Voor leden van de Oudheidkamer bestaat de gelegenheid - op een mooie zaterdagmiddag in het voorjaar - de toren van de Sint Maartenskerk te beklimmen en de speelplek van de beiaardier met de nodige uitleg te bewonderen.
Stuur hiervoor een mailtje naar de redactie van deze Nieuwsbrief, daarna wordt contact met u opgenomen.

Van der Capellen-lezing

Dit jaar, op dinsdag 8 november a.s., wordt na tweemaal te zijn uitgesteld, de JDCP-lezing gehouden. Spreker is Prof. Dr. Wim van de Donk, Rector Magnificus Tilburg University en voormalig Commissaris van de Koning in de provincie Noord- Brabant.
Nadere gegevens hoort u binnenkort van ons.

Herdenking Joodse slachtoffers uit Tiel op 4 mei

De Stichting Ter Navolging Tiel verzocht ons mede bekendheid te geven aan de herdenking van de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Hieronder staat een kort persbericht. Voor verdere informatie verwijzen we naar de website www.ternavolgingtiel.nl.

Vroeger was alles beter, of toch niet ...

Dit keer gaat mijn column over Delicatessen .
Eén van mijn fijne jeugdherinneringen ligt in Voorschoten, daar woonde mijn vader vroeger op loopafstand van een delicatessenwinkel. Het leuke was dat daar onder andere Cranberry-thee van de Waddeneilanden te koop was (over niet naast de deur gesproken). De winkel bestaat niet meer, er is een Dirk van de Broek op die plaats gekomen met een flink appartementenblok erboven. Tijden veranderen en mijn vader leeft al lang niet meer.
Ooit moet alles een delicatesse geweest zijn. Tegenwoordig kun je gewoon in de supermarkt op de hoek terecht. Er zijn niet zo heel veel echte delicatessenwinkels meer in Nederland. Meestal vind je ze in grote steden en wij, in Tiel, hebben natuurlijk Kulinaria in de Weerstraat, bijvoorbeeld voor flesjes gerijpte balsamico-azijn en extra vierge olijfolie, smakelijke tapenades, verse truffels en snelle, lekkere, hapjes voor als je bezoek krijgt. Maar dat is toch anders dan de delicatesse-winkel van vroeger. Ook Tiel had er ooit één, een echte. In de Waterstraat, als ik mij goed herinner in het pand waar nu Primera in zit, of ernaast, tegen de hoek aan waar de Waterstraat smal wordt. Ik kan mij nog herinneren dat er buiten rekken stonden met grote stukken sucade, niet in blokjes, maar een halve vrucht. Het is ook daardoor dat ik weet dat sucade de gesuikerde schil is van de vrucht van de sucadeboom. Mijn dochters (en de meesten van hun leeftijdgenoten en jonger) denken waarschijnlijk dat sucade als blokjes in een fabriek gemaakt wordt en dan in bakjes uit de supermarkt komt. Maar ja, als stadskind dacht ik vroeger ook dat melk in de fabriek gemaakt werd, we woonden niet ver van de dierentuin, maar daar waren geen koeien.
Om terug te komen op de hele of halve Sucade uit de Waterstraat, die kwam naar alle waarschijnlijkheid rechtstreeks uit de Tielse sucadefabriek. (De Nederlandse Sucade- en vruchtenconfijtfabriek van Udo aan de Spoorstraat, vlak bij het Station). Die bestaat ook al niet meer, gesloopt in 2007 (geloof ik?). De Sucadefabriek stond op of tegen het veilingterrein aan, wie kan het zich nog herinneren? En wie kan zich over een jaar of 30 het hele veilingterrein nog herinneren? De oude gebouwen die er nu nog staan gaan immers over niet al te lange tijd (eindelijk) plaatsmaken voor echte woningbouw. Geen slechte ontwikkeling overigens, het zal een verfraaiing voor Tiel zijn, zeker voor degenen die met de trein Tiel bereiken.
Vroeger was dan toch niet alles beter, hoewel ik de 'ouderwetse' delicatesse-winkel(s) wel mis!

Tot de volgende keer,
Marjon de Lange

Colofon

Samenstelling van deze nieuwsbrief door Marjon de Lange, Martin van der Mark. Lay-out: Dick Buijs.
Contact: nieuwsbrief@oudheidkamer-tiel.nl (zowel voor aanleveren van ideeën of kopij als voor aanmelding/afmelding voor deze nieuwsbrief)